Υπάρχει μια στιγμή απογοήτευσης την πρώτη φορά που συναντάτε τον Καθ. ZdravkaPoljakovićόταν συνειδητοποιείτε ότι δεν φοράει κόκκινο φόρεμα. Θα ήταν η πρώτη Παρασκευή τον Φεβρουάριο, η ημέρα που θα ονομαζόταν «Ημέρα Κόκκινων Ενδυμάτων» στην Κροατία για να ενημερώσει τους ανθρώπους για την ευπάθεια των γυναικών στο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο επεισόδιο.
Με καταγωγή από τις Η.Π.Α., το κόνσεπτ βασίστηκε στην Κροατία την ημέρα που ο συνάδελφος του Καθ. Poljaković, Καθ.Arijana Lovrenčić-Huzjan, στράφηκε σε αυτήν και είπε: «Κοίτα, Zdravka, πρέπει να το κάνουμε».
Το ίδιο έκαναν και κεντράροντας την καμπάνια τους γύρω από κόκκινα φορέματα από γνωστούς Κροάτες σχεδιαστές που φορούσαν γυναίκες που είχαν επιβιώσει από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Στόχος τους ήταν να τραβήξουν τα βλέμματα και να στοχεύσουν την καρδιά με ένα μήνυμα που κανείς δεν ήθελε πραγματικά να ακούσει σχετικά με τις διαφορές των φύλων στους παράγοντες κινδύνου και τα αποτελέσματα του αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. «Ήταν κάτι που ήδη γνωρίζαμε», λέει ο καθ. Poljaković. «Όλοι το γνωρίζαμε, αλλά ήταν θαμμένο κάπου. Είναι φυσιολογικό να μην δίνουμε προσοχή σε αυτό, αλλά όλοι ήμασταν ενήμεροι.»
Αυτό που ήξεραν ήταν: Περισσότερες γυναίκες πεθαίνουν από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο παρά άνδρες, για λόγους που σχετίζονται με τη μακροζωία, τη φυσιολογία και τον κοινωνικό τους ρόλο.
Οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες, οπότε είναι λογικό να υποκύψουν περισσότερα σε μια νόσο που σχετίζεται με τη γήρανση. Και επειδή είναι συνήθως μεγαλύτεροι σε ηλικία και πιο άρρωστοι από τους άνδρες όταν βιώνουν εγκεφαλικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, τα αποτελέσματα της θεραπευτική αντιμετώπιση για τις γυναίκες είναι χειρότερα. Η ηλικία και οι συνοδές συννοσηρότητες της αποτελούν επίσης μέρος του λόγου για τον οποίο οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στις δοκιμές θεραπευτική αντιμετώπιση. Επίσης, συχνά αποκλείονται επειδή είναι έγκυες ή έχουν αναπαραγωγική ηλικία.
Οι παράγοντες κινδύνου κατανέμονται διαφορετικά στις γυναίκες και ορισμένοι είναι μοναδικοί, όπως οι ορμονικές αλλαγές που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση, η ορμονική θεραπεία και ο τοκετός. Η κολπική μαρμαρυγή είναι πιο πιθανό να προκαλέσει αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στις γυναίκες και οι γυναίκες έχουν διπλάσια επίπτωση εμφάνισηςτης υπαραχνοειδούς αιμορραγίας καιείναι πιο πιθανό να πεθάνουν ως αποτέλεσμα αυτής.
Οι γυναίκες με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι πιο πιθανό να διαγνωστούν εσφαλμένα στο ΤΕΠ. Έχουν χειρότερη λειτουργική ανάρρωση και υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης και λόγω της φτωχότερης φροντίδας μετά το πρώτο εγκεφαλικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν δευτεροπαθές και συνήθως πιο σοβαρό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Τέλος, επειδή οι γυναίκες εξακολουθούν να «φορούν τις τρεις γωνιές του σπιτιού», παραμελούν τη δική τους υγεία για να φροντίσουν την οικογένεια ή την εργασία. Ο καθ. Poljaković λέει: «Μια γυναίκα μπορεί να αγνοήσει ένα ήπιο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο επεισόδιο και να πάει στον γιατρό μόνο αφού αφήσει τα παιδιά στο σχολείο. Θα φτάσει πολύ αργά για θεραπεία επανασηραγγοποίησης, η οποία με ήπια και μέτρια εγκεφαλικά επεισόδια είναι ουσιαστικά μια θεραπεία.»
Η καθυστέρηση θα είναι καταστροφική για την υγεία της και την ευημερία της οικογένειάς της.
Ο κύριος στόχος της καμπάνιας Red Dress είναι να ενθαρρύνει αυτούς τους πυλώνες της οικογένειας και της κοινότητας να αναδιαμορφώσουν τις προτεραιότητές τους και να θέσουν την υγεία τους σε προτεραιότητα. Τώρα στο έκτο έτος της και απολαμβάνοντας την υποστήριξη του Κροάτη προέδρου Zoran Milanović, η καμπάνια διεξάγεται σε τρεις φάσεις – μια ενεργοποίηση της δημόσιας υγείας με προληπτικές εξετάσεις στην κύρια πλατεία του Ζάγκρεμπ, ένα επιστημονικό συνέδριο και την κύρια εκδήλωση – μια επίδειξη μόδας που διαπερνά την καρδιά.
Οι γυναίκες που φορούν τα κόκκινα ενδύματα σχεδιαστών τους στην πασαρέλα και μοιράζονται τις ιστορίες επιβίωσης είναι όλοι οι ασθενείς τους, λέει ο καθ. Poljaković. «Τους γνωρίζουμε, τους αντιμετωπίσαμε, αλλά ακούγοντας τις ιστορίες τους από μέσα μας φέρνουμε κοντά στα δάκρυα».
Το συναίσθημα είναι το σημείο. «Όταν μιλάτε για την υγεία, οι άνθρωποι λένε ναι, ναι, αλλά σύντομα ξεχνούν. Αλλά αν φτάσετε με συναίσθημα, είναι διαφορετικό. Όλα τα άλλα πηγαίνουν από αυτό.»
Έχουμε τον χρόνο
Ο καθ. Zdravka Poljaković είναι ειδικός στη νευρολογία εντατικής θεραπείας, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Zagreb, επικεφαλής του τμήματος εντατικής θεραπείας και εγκεφαλοαγγειακό εγκεφαλικών νόσων στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Zagreb, πρόεδρος της Κροατικής Νευρολογικής Εταιρείας και μεταξύ των φετινών υποψηφιοτήτων για το βραβείο ESO Spirit of Excellence. Βραβείο Spirit of Excellence
Ποτέ δεν ήταν η πρόθεσή της να ακολουθήσει τον πατέρα της στη νευρολογία, αν και μεγαλώνοντας με δύο γιατρούς ήταν σχεδόν αναπόφευκτο να γίνει κι εκείνη. «Είναι οικογενειακή επιβάρυνση», παραιτείται. Η μαμά της, παιδίατρος, ήθελε η κόρη της να έχει ευκολότερη ζωή. «Ωστόσο, ως παιδί, όταν επέστρεψα στο σπίτι, το μόνο πράγμα για το οποίο μιλούσαν ήταν η δουλειά τους. Έκανα αθλητισμό, μουσική, γλώσσες, αλλά αυτό που ήξερα περισσότερο ήταν η ιατρική.»
Η εργασία με ασθενείς δεν ήταν πάντα στις κάρτες: σκόπευε να ειδικευτεί στην οικολογία της υγείας. Αλλά τον τρίτο χρόνο της στην ιατρική σχολή εξέτασε εν συντομία το χειρουργείο και τον τέταρτο χρόνο της γοητεύτηκε από τον εγκέφαλο.
«Δεν έφταιγε ο μπαμπάς μου», λέει.
Βαρυόταν προς το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο επειδή ήθελε να κάνει κάτι ενεργό και η πρόοδος στη φροντίδα αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου το έκανε αυτό δυνατό και απαραίτητο. Η πρώτη θρομβόλυση που παρατήρησε πραγματοποιήθηκε παρά τον επικεφαλής του τμήματος που είχε δηλώσει ότι η διαδικασία θα γινόταν μόνο πάνω από το νεκρό σώμα του. Το έκαναν ούτως ή άλλως και η ακρωτηριότητά τους ανταμείφθηκε από ένα καλό έκβαση για τον ασθενής τους.
Η νευροεντατική φροντίδα δεν αναγνωρίστηκε ακόμα ως νευρολογική υποειδικότητα όταν το 2005 ο Καθ. Το Poljaković διέσχισε τα σπαθιά με αναισθησιολόγους για την αποφασιστικότητά της να τελειοποιήσει διαδικασίες όπως η διασωλήνωση και ο μηχανικός αερισμός. «Πίστευαν ότι είναι αδιανόητο ότι ένας νευρολόγος θα φρόντιζε έναν ασθενής εντατικής θεραπείας. Ωστόσο, πιστεύω ότι εάν ένας ασθενής έχει εγκεφαλική νόσο, πρέπει να τον θεραπεύσει ένας γιατρός του εγκεφάλου.»
Αφιλόξενη από τις 24ωρες βάρδιες, έγινε ειδικός στη νευροεντατική φροντίδα και το 2018 οδήγησε την ομάδα της στο πρώτο (και το τρίτο) βραβείο ESO Angels. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Zagreb έχει τώρα 11 βραβεία διαμαντιών και μέτρηση, αλλά πριν από την πρώτη τους συνάντηση με τους Angels ήταν δύσπιστοι, θυμάται ο καθ. Poljaković. «Ήμασταν τόσο γεμάτοι με τους εαυτούς μας, είπαμε τι θα μπορούσαν να μας πουν. Στη συνέχεια, κάναμε μια προσομοίωση και ανακαλύψαμε ότι υπήρχαν τρία ή τέσσερα σημεία όπου θα μπορούσαμε να είμαστε πιο γρήγοροι.»
Η ομάδα ενστερνίστηκε την παρακολούθηση ποιότητας με ενθουσιασμό, συμφωνώντας να συλλέγει δεδομένα όχι μόνο κατά τη διάρκεια ενός μήνα, αλλά και για κάθε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. «Δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν υπάρχει χρόνος», λέει για τον πιο συνηθισμένο λόγο που τα νοσοκομεία αποφεύγουν τη συλλογή δεδομένων. «Λαμβάνουμε τον μεγαλύτερο αριθμό ασθενών με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στην Κροατία και η εισαγωγή των δεδομένων τους στο RES-Q διαρκεί μόνο δύο ώρες την εβδομάδα. Ίσως υπάρχουν νοσοκομεία που δεν μπορούν να διαθέσουν δύο ώρες από τον χρόνο ενός νευρολόγος, αλλά έχουμε κάποιον που το κάνει αυτό και εισάγει κάθε ασθενής στο μητρώο. Έχουμε τον χρόνο.»
Αυτή η δουλειά με κάνει ευτυχισμένο
Στο 60, ο Καθ. Poljaković δεν λειτουργεί πλέον σε βάρδιες 24 ωρών. Έχοντας συγκεντρώσει μια ομάδα νέων νευρολόγων που μοιράζονται τις καταδίκες της, είναι ελεύθερη να στραφεί σε πιο δημόσιες δραστηριότητες από τις συνήθεις - διοργανώνοντας συνέδρια και ζητώντας από κρατικούς φορείς, όπως το υπουργείο υγείας. Μια τριετής μάχη οδήγησε επιτέλους σε ένα εθνικό μητρώο που έχει μοντελοποιηθεί και σχεδιαστεί ώστε να είναι συμβατό με την RES-Q. Με τη συμμετοχή οκτώ νοσοκομείων και 1.200 ασθενών, εξακολουθεί να βρίσκεται σε πιλοτικό στάδιο, αλλά το επόμενο βήμα είναι να πειστεί ο υπουργός υγείας να καταστήσει υποχρεωτική τη συλλογή δεδομένων.
«Αυτή η δουλειά με κάνει πολύ χαρούμενο», Καθ. Poljaković. «Δεν το θεωρώ σκληρή δουλειά. Εάν έχετε κάνει κάτι στη ζωή σας, αυτό το μέρος της εργασίας είναι η ανταμοιβή σας. Έχετε ένα όνομα, οι άνθρωποι σέβονται τη δουλειά σας και μπορείτε να κάνετε κάτι με αυτήν.»
Οι μικρότερες εργάσιμες ημέρες σημαίνουν περισσότερο οικογενειακό χρόνο και προσφέρουν δωρεάν χαλάρωση στην βαθιά και ικανή αγάπη για τα άλογα.
«Μετά από 100 τοις εκατό δουλειά, υπάρχει ένα άλλο 50 τοις εκατό που είναι άλογα», λέει. «Γεννήθηκα με αυτό. Όταν οι γονείς μου ρώτησαν αν ήθελα έναν αδελφό ή μια αδελφή, ζήτησα ένα άλογο.»
Δεν είναι απλό χόμπι.Ο Zdravka είναι πρόεδρος της Κροατικής Ιπποδρομικής Ομοσπονδίας, δικαστής διεθνούς ιπποποδίας και πρόεδρος της Hiperion Eos, μιας ένωσης που παρέχει θεραπεία ιπποδύναμης σε παιδιά και άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που επιβίωσαν από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
«Τα άλογα έχουν μια ειδική σύνδεση», λέει. «Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα με την αποκατάσταση είναι η απώλεια κινήτρων. Γίνεται βαρετό και απογοητευτικό. Αλλά με τα άλογα υπάρχει πάντα κάτι καινούργιο.»
Το έργο που κάνει τον Καθ.Poljaković χαρούμενο καλύπτει ολόκληρο το φάσμα της φροντίδα αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, από τηνπολιτική και την πρόληψη έως το μητρώο και την ανάρρωση. Αλλά από όλη την «πολιτική» δουλειά της, ξέρει ότι για να έχει τον μέγιστο αντίκτυπο πρέπει να κάνεις την καρδιά τον στόχο σου.
Η συναισθηματική αφήγηση της Ημέρας των Κόκκινων Ντυμένων έχει βρει το στίγμα της. Οι περισσότερες πόλεις στην Κροατία έχουν υιοθετήσει αυτή την καμπάνια, μία φορά το χρόνο, μετατρέποντας τα σχολεία και τα καταστήματα σε μια κόκκινη θάλασσα. Οι πολιτικοί που δυσκολεύονται να στρέψουν με αριθμούς υποκύπτουν στις ιστορίες των επιζώντων και φέτος η πρώτη Παρασκευή Φεβρουαρίου κηρύχθηκε ως η εθνική ημέρα ενημέρωση για το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στις γυναίκες.
«Την πρώτη χρονιά έστειλαν τους αναπληρωτές τους», λέει. «Τώρα έρχεται ο πρόεδρος, έχουμε τον δήμαρχο, τον υπουργό υγείας και όλοι είναι κοντά στα δάκρυα.»
Οι άνθρωποι είναι καλοί, καταλήγει ο καθ.Poljaković. «Και όταν βλέπουν κάτι καλό το υποστηρίζουν».
Τα αποδεικτικά στοιχεία για τον αντίκτυπο της καμπάνιας είναι σε μεγάλο βαθμό ανέκδοτα προς το παρόν, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι το μήνυμα έρχεται με τους ανθρώπους που θα ωφεληθούν περισσότερο. «Αυτό που γνωρίζουμε είναι αυτό που βλέπουμε στην καθημερινή μας πρακτική. Βλέπουμε γυναίκες που λένε: «Έχω αλλάξει τη ζωή μου, έχω αλλάξει τις προτεραιότητές μου. Συνειδητοποίησα ότι η υγεία μου είναι σημαντική, γιατί αν είμαι καλά, όλοι είναι καλά».
